အီးယူ ဥေရာပသမဂၢအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အကူအညီေတြေပးဖို႔ စီစဥ္ထားတဲ့အထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအမ်ိဳးသား လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကိုလည္း ေထာက္ပံ့ေပးဖို႔ ပါ၀င္ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကို အစိုးရက ဖဲြ႔ေပးထားတယ္ဆိုေပမဲ့၊ အခုလို အကူအညီေတြအပါအ၀င္ လုပ္ငန္းေတြကို ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ သီးျခား လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဆာင္ရြက္သြားမွာျဖစ္တယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ ဦး၀င္းမရ က ေျပာပါတယ္။ ကုိသားညြန္႔ဦးက ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါတယ္။
********


အီးယူ ဥေရာပသမဂၢအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကနဦးအဆင့္ ယူရို ၁၅၀ အကူအညီေပးဖို႔ ဆံုးျဖတ္ထားတဲ့ အထဲမွာ လူထုအတြက္ က်န္းမာေရး လူမႈေရးကိစၥရပ္ေတြအျပင္၊ အစိုးရအဖဲြ႔ရဲ႕ ေန႔စဥ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစြမ္းရည္ ျမင့္တင္မႈဆိုင္ရာ အကူအညီေတြထဲ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကို ေထာက္ပံ့ေပးဖို႔လည္း ပါ၀င္တယ္လို႔ အီးယူ ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရးရံုး ေျပာခြင့္ရသူ Maja Kocijaneic က ဗီြအိုေအကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စြမ္းအင္ျမင့္တင္ေရးေတြ လုပ္ေပးႏိုင္ဖို႔၊ ဆိုလိုတာက ၀န္ႀကီးဌာနေတြရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ရည္ ပိုေကာင္းလာ ေအာင္နဲ႔ ေန႔စဥ္ဘ၀ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ပံုမွန္လုပ္ငန္းေတြ ပိုမို အားေကာင္းလာေအာင္ အကူအညီ ေပးမွာပါ။ ဒီေခါင္းစဥ္ ေအာက္မွာပဲ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကိုလည္း ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ကူညီဖို႔ ရိွပါတယ္။”
အီးယူအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း သိသာထင္ရွားတဲ့အေျပာင္းအလဲေတြေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ၁၅ ႏွစ္ၾကာ ဒဏ္ခတ္ အေရးယူထားရာကေန အခုလို အေရးယူမႈေတြကို တေျဖးေျဖးခ်င္း ျပန္လည္ရုပ္သိမ္းၿပီး အကူအညီေတြ ေပးဖို႔ပါ စဥ္းစားေနတာျဖစ္ပါတယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကို အကူအညီရပ္ဟာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖဲြ႔အစည္းေတြ စြမ္းရည္ ၿမွင့္တင္ေရးေခါင္းစဥ္ေအာက္ကပဲ သြားမွာဆိုတာေၾကာင့္ အစိုးရဘက္ကိုသြားမယ့္ အကူအညီလိုေတာ့ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အီးယူနဲ႔ ေတြ႔စဥ္မွာကတည္းက ဒီအကူအညီေငြေတြကို လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ သီးျခားလက္ခံၿပီး၊ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ထိုက္သင့္သလို သံုးစဲြမွာျဖစ္တယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ ဦး၀င္းမရ က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။
ဦး၀င္းမရ။ “လြတ္လပ္တယ္ဆိုတာ ဘယ္လိုေနရာမ်ိဳးကို ၾကည့္ရမလဲဆိုတာမွာ က်ေနာ္တို႔ ဘတ္ဂ်က္ကို ကိုယ့္ဘာသာ စီမံလို႔ ရတယ္။ ၀န္ၾကီးဌာနတခုရဲ႕ ေအာက္မွာ ၀င္တာမ်ိဳးမဟုတ္ဘူး။ National Institution ေတြရဲ႕ အဓိကအားနည္းခ်က္က ဘာလဲဆိုေတာ့ က်ေနာ္က ျခံဳေျပာရရင္ ေငြလံုလံုေလာက္ေလာက္ မရွိျခင္း ပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔ ေဆာင္ရြက္ခ်င္တဲ့ Project ေတြအမ်ားၾကီးရွိမယ္။ ဒါေပမဲ့ ေငြမရွိရင္ လုပ္လို႔ မရဘူး။ အစိုးရဘက္ကလည္း Grant နဲ႔ ေပးတာေၾကာင့္မို႔လို႔ ပိုပိုလွ်ံလွ်ံၾကီး ရွိခ်င္မွရွိမွာေပါ့။ အဲဒီေတာ့ အျပင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြက ေထာက္ပံ့တာကို က်ေနာ္တို႔ လက္ခံၾကရပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ရဲက mandate ထဲမွၾလည္း လက္ခံပိုင္ခြင့္ေပးထားပါတယ္။ ဒီေတာ့ အီးယူနဲ႔ေတြ႔ျပီးေဆြးေႏြးပါတယ္။ သူတို႔ ကူညီမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ လက္ခံမယ္လို႔လည္း ေျပာထားပါတယ္။ သူတို႔ကူညီမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ဘက္က စနစ္တက် စာရင္းျပဳစု ထားရွိျပီး သံုးစြဲႏိုင္တဲ့ အေနအထားလည္း ရွိတယ္။ ေနာက္တခါ capacity Building အရည္အေသြး ၿမွင့္တင္ေရးအတြက္လည္း အကူအညီေတြေပးရင္ ယူမယ္ဆိုတာလည္း ေျပာထားတာရွိပါတယ္။”
ကိုသားညြန္႔ဦး။ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္က ဘယ္လိုစနစ္နဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားပါလဲ။ ဆိုလိုတာက တျခားႏိုင္ငံ ေတြမွာေတာ့ mandate အရဆိုရင္ လႊတ္ေတာ္ကေန ဖြဲ႔စည္းေပးတယ္။ ခုကေတာ့ အစိုးရအဖြဲ႔လို ျဖစ္ေန တယ္။
ဦး၀င္းမရ။ ဟုတ္ပါတယ္။ အစိုးရအဖြဲ႔အေနနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းေပးထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘာေပၚမွာ အေျခခံလဲဆိုေတာ့ Constitution အဓိကအားျဖင့္ Chapter 8  မွာျပ႒ာန္းထားတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥေတြကို ေဖာ္ထုတ္ က်င့္သံုးဖို႔ Constitution ေတြကို ကိုးကားျပီးေတာ့ အစိုးရအဖြဲ႔က ဖြဲ႔စည္းေပးျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ mandate က Constitution ရဲ႕ Chapter 8  မွာပါတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးကိစၥေတြကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ကိုသားညြန္႔ဦး။ အစိုးရက ဖြဲ႔စည္းေပးတာဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ လြတ္လပ္မႈ Independent နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေရာ ထိခိုက္ႏိုင္မလား။
ဦး၀င္းမရ။ “ဒါကေတာ့ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတာေပါ့။ Paris Principle အရ က်ေနာ္တို႔ ဖြဲ႔စည္းတဲ့အခါမွာ Constitution ထဲမွာ ျပ႒ာန္းျပီးေတာ့ ဖြဲ႔စည္းတာမ်ိဳးရွိတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ လႊတ္ေတာ္က ဥပေဒျပ႒ာန္း ျပီးေတာ့ ဖြဲ႔စည္းတာမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံမွာ အမ်ိဳးသားလူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္း တုန္းကေတာ့ သမၼတကေန ခန္႔အပ္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ ၆ႏွစ္ေလာက္ၾကာတဲ့အခါက်မွ ဥပေဒအရ လႊတ္ေတာ္ကေန ျပ႒ာန္းျပီးေတာ့ ဖြဲ႔စည္းခဲ့တယ္။ က်ေနာ္တို႔ကေတာ့ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံရဲ႕ Earlier Model အေစာပိုင္းပံုစံအတိုင္း အေျခအေနအရ လိုအပ္လို႔ လုပ္လိုက္တဲ့ ပံုစံအတိုင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။”
လက္ရိွ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကို ဖဲြ႔စည္းရာမွာ လက္ရိွအစိုးရက ဖဲြ႔ေပးၿပီး၊ အဖဲြ႔၀င္ေတြဟာ လည္း စစ္အစိုးရ အရာရိွေဟာင္းေတပါ၀င္ေနတာမို႔ အစိုးရၾသဇာက လြတ္လပ္ပါ့မလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ္္မႈ ေတြ ေတာ့ရိွပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးကိုယ္စားလွယ္ Tomas Ojea Quintana   ကလည္း လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ဖဲြ႔စည္းတာကို ႀကိဳဆိုေပမဲ့  ဒီအဖဲြ႔ရဲ႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဆာင္ရြက္ ပိုင္ခြင့္ကိုေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္သြားမွာ ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ သူ႔ရဲ႕ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္မႈကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာခဲ့ပါတယ္။
Ref;VOA